Η εξόρυξη του πετρελαίου στο Ιόνιο έρχεται! Εμείς τι κάνουμε;

  του Μάκη Φόρτε

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ της Κυριακής» της Κέρκυρας στις 8/1/2012)

http://makisfortes.blogspot.com/2012/01/blog-post.html

ΑΠΟΤΕΛΕΙ αναμφισβήτητα την πλέον αισιόδοξη είδηση των τελευταίων ετών και μάλιστα με την είσοδο του 2012.
Σύμφωνα, λοιπόν, με δελτίο τύπου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής:
«Προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός (στις 2/1/2012) για την υποβολή προσφορών εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων στις περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου (Δυτικά), των Ιωαννίνων και του Κατάκολου με τη διαδικασία της Ανοιχτής Πρόσκλησης (Open Door). Οι τρεις περιοχές περιλαμβάνουν εκτιμώμενα αποθέματα της τάξης των 250 εκατ. βαρελιών».
Παράλληλα ο αρμόδιος Υφυπουργός κ. Γιάννης Μανιάτης δήλωσε: «Σε λίγους μήνες, το καλοκαίρι του 2012, η Ελλάδα θα είναι σε θέση να γνωρίζει με ακρίβεια πού και ποια ποσότητα κοιτασμάτων έχει, ενώ μέχρι τα τέλη του 2012 είναι δυνατόν σε αυτές τις περιοχές να έχουν ξεκινήσει οι εργασίες εξόρυξης των υδρογονανθράκων».

ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΡΤΗ που συνοδεύει την προκήρυξη η περιοχή Δυτικά του Πατραϊκού Κόλπου προσδιορίζεται, στη θαλάσσια περιοχή της Νοτιοανατολική Κεφαλονιάς, των Εχινάδων και της Ιθάκης, μέχρι τις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου και της Αιτωλοακαρνανίας.
Η δε περιοχή του Κατάκολου προσδιορίζεται, Νότια της Ζακύνθου μέχρι τον Κυπαρισσιακό κόλπο και το Κατάκολο.
Από αρθρογραφία ειδικών προκύπτει ότι η μεγαλύτερη ποσότητα από τα εκτιμώμενα αποθέματα βρίσκεται στην περιοχή Δυτικά του Πατραϊκού Κόλπου – περίπου τα 200 εκατ. βαρέλια, ενώ στην περιοχή του Κατάκολου υπολογίζονται από 9 έως 27 εκατ. βαρέλια.

ΟΙ  ΠΑΡΑΠΑΝΩ περιοχές όπως προκύπτει από τον σχετικό χάρτη βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Στον πρόσφατο νόμο 4001/2011 (ΦΕΚ A 179/22.08.2011) και στο άρθρο 161, όπως και στο άρθρο 12 της προκήρυξης προβλέπεται ότι:
«Ο ανάδοχος ( εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων) υπόκειται σε περιφερειακό φόρο με συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%)».
Στο ίδιο άρθρο ορίζεται ακόμη ότι: « Με Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προσδιορίζεται ο τρόπος καταβολής του περιφερειακού φόρου, η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου και κάθε σχετικής με αυτόν αναγκαία λεπτομέρεια».

ΣΥΜΦΩΝΑ με τα οικονομικά δεδομένα, τα 200 εκατ. βαρέλια από μία μόνο περιοχή, με τιμές βαρελιού 80 έως 100 δολάρια, θα αποδώσουν τα επόμενα 20 χρόνια γύρω στα 20 δις Χ 5% = 1 δις περιφερειακό φόρο ή 50 εκατ. ευρώ το χρόνο, δίχως να υπολογίζονται τα έσοδα από το φυσικό αέριο.
Επί πλέον των εσόδων από τον περιφερειακό φόρο, εκτιμάται ότι «θα προκύψουν αρκετές χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας τόσο στις πετρελαϊκές εταιρείες, όσο και στις περιφερειακές δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν».

ΚΑΙ  ΑΚΟΜΗ. Σε όλο το Ιόνιο Πέλαγος, από το Βόρειο Ιόνιο και τα Διαπόντια μέχρι το Νότιο Ιόνιο και τις Στροφάδες, είναι κοινό μυστικό ότι υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων σε τεράστιες ποσότητες.
Πολλά είναι τα σχετικά δημοσιεύματα και οι ανακοινώσεις ειδικών σχετικά με τα αποθέματα υδρογονανθράκων στο Ιόνιο – κάποια από αυτά στο υστερόγραφο.
Οι πληροφορίες μάλιστα από το ΥΠΕΚΑ λένε ότι οι αμέσως επόμενοι διαγωνισμοί θα αφορούν τις υπόλοιπες περιοχές στο Ιόνιο.

ΒΕΒΑΙΑ, το μέλλον των Ιονίων Νησιών – τουλάχιστον το άμεσο – δεν είναι μόνο πετροδολάρια….
Υπάρχουν οι εξαιρετικές παραλίες και τα ενδιαφέροντα οικοσυστήματα με μοναδικά είδη θαλάσσιας ζωής.
Υπάρχει η ανεκτίμητη θάλασσα του Ιονίου, πηγή ζωής για αιώνες στις παράκτιες νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές.
Υπάρχει η βασική απασχόληση των κατοίκων, ο τουρισμός.
Οι κίνδυνοι που εγκυμονούν είναι πάμπολλοι, κυρίως περιβαλλοντικοί.
Δεν χρειάζεται να τους υποβαθμίσουμε, αλλά ούτε και να τους υπερεκτιμήσουμε.

ΠΡΕΠΕΙ  ΝΑ  ΜΑΘΟΥΜΕ, να αποκτήσουμε γνώση και μετά να διεκδικήσουμε και να απαιτήσουμε.
Τώρα! Εκ των προτέρων, δημιουργικά και θετικά και όχι εκ των υστέρων, μηδενιστικά.
Το παράδειγμα της τουριστικότερης ίσως περιοχής στον πλανήτη, αυτής του κόλπου του Μεξικού, με τις πετρελαιοπηγές δίπλα στις τουριστικές επιχειρήσεις είναι υπαρκτό. Και δεν είναι το μοναδικό.  
Όμως το δυστύχημα  που σημειώθηκε στις 22 Απριλίου 2010 στις εγκαταστάσεις της πολυεθνικής πετρελαϊκής εταιρείας BP στον κόλπο του Μεξικού που είχε ως αποτέλεσμα να σχηματιστεί η μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία των ΗΠΑ προκαλώντας μια τεραστίων διαστάσεων οικολογική (και οικονομική) καταστροφή, κατέρριψε πολλούς μύθους και είναι αρκετά πρόσφατο για να μας κάνει απαιτητικούς για τη λήψη μέτρων υψηλής προστασίας.
Ιδιαίτερα που αναφερόμαστε σε μια περιοχή τα Ιόνια Νησιά, που ζει σχεδόν αποκλειστικά από τον τουρισμό, το περιβάλλον, τη θάλασσα και τις παραλίες.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε μια περιοχή το Ιόνιο, από τις πιο σεισμικές στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο ακόμη.

Η  ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ πλευρά της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων μπορεί να αλλάξει εκ βάθρων τα πάντα στα Ιόνια Νησιά και τις απέναντι ακτές. Και μάλιστα άμεσα, γρήγορα, τα επόμενα χρόνια!
Ακόμα και οι πλέον απαισιόδοξες εκτιμήσεις να επιβεβαιωθούν, τότε μιλάμε για….πολλά λεφτά και πολλές ευκαιρίες  και όχι μόνο για τις εκμεταλλεύτριες εταιρίες.
Το υπέδαφος του Ιονίου Πελάγους φαίνεται ότι κρύβει εκτός από…. σεισμούς και πλούτο.

ΜΕ ΒΑΣΗ όλα αυτά, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων πρέπει να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες, για να ξεκαθαρίσει άμεσα το νομοθετικό πλαίσιο και οι όροι εκμετάλλευσης του υπεδάφους, σε συνάρτηση με την περιβαλλοντική προστασία.

ΠΡΩΤΟΝ, σε σχέση με την έννοια «του περιφερειακού φόρου» του 5%.
Σε ποιους θα καταβάλλεται, πως θα βεβαιώνεται και πως θα εισπράττεται;
Μιλάμε για ποσά που μόνο από τις δύο προκηρυχθείσες περιοχές του Ιονίου θα κυμαίνονται αρκετά πάνω από 50 εκατ. ευρώ το χρόνο, όταν το πρόγραμμα της Ε΄ Προγραμματικής Περιόδου για την επταετία 2014 – 2020 στα Ιόνια Νησιά υπολογίζεται στα 180 εκατ. ευρώ!

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, τα διοικητικά όρια της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων λόγω του νησιωτικού της χαρακτήρα δεν είναι σαφή, όπως και γενικότερα τα θαλάσσια όρια των ηπειρωτικών Περιφερειών.
Όταν οι προς εκμετάλλευση περιοχές σε όλο το Ιόνιο σαφώς και εμπλέκονται μεταξύ των Περιφερειών, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας, τότε υπάρχει ανάγκη ΤΩΡΑ να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, πριν από την εξόρυξη.

ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΝ, να υπάρξει σαφές νομοθετικό πλαίσιο για την εξασφάλιση της περιβαλλοντικής προστασίας των περιοχών που θα γίνει η εξόρυξη των κοιτασμάτων.

ΕΚΤΙΜΩ  ΟΤΙ ο Περιφερειάρχης κ. Σπύρου πρέπει να ασχοληθεί συστηματικά με το θέμα παίρνοντας πρωτοβουλίες, για ενημέρωση από την κεντρική εξουσία και συντονισμού με τις τρεις Περιφέρειες που έχουν σχέση με το Ιόνιο, όπως και με τους επτά Δήμους της δικής μας Περιφέρειας.
Θα ήταν σφάλμα να τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις.
Ίσως και να έχουμε αργήσει – ίσως και να μην έχει εκτιμηθεί το θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Ίσως το Ιόνιο γι’άλλη μία φορά να δώσει τη λύση, όχι μόνο βιοποριστική λύση για τους κατοίκους του όπως άλλωστε έκανε πάντα με διάφορους τρόπους, αλλά και υπαρξιακά για το νέο θεσμό της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Ποια Κυβέρνηση θα σκεφτεί στο μέλλον, να καταργηθεί η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων που «θα δίνει» δισεκατομμύρια στην εθνική οικονομία, με τον ειδικό φόρο εισοδήματος 20% και τον περιφερειακό φόρο με συντελεστή 5% ; 

ΚΑΙ  ΦΥΣΙΚΑ  ΑΜΕΣΑ, στη συνεδρίαση του Φεβρουαρίου, πρέπει να έλθει το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο όχι μόνο για ενημέρωση αλλά και για να υπάρξουν αποφάσεις που θα διεκδικηθούν.
Έτσι, άλλωστε, το Περιφερειακό Συμβούλιο «θα ανδρωθεί» πολιτικά και θα καταξιωθεί στη συνείδηση των πολιτών.
Τα συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από την εξόρυξη των πετρελαίων και του φυσικού αερίου είναι τεράστια και παγκόσμια, για να αφήσουμε σε κάποιους άλλους την διαχείριση του θέματος τώρα που μπαίνει στην τελική ευθεία.
Τώρα, εξάλλου, πριν από την έναρξη των ερευνών πρέπει να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα για την εμπλοκή και το ρόλο της αυτοδιοίκησης (πρώτου και δεύτερου βαθμού).
Αν εμφανιστεί το πρώτο γεωτρύπανο στο Ιόνιο (κατά το Υπουργείο σ’ένα χρόνο, τέλη του 2012), τότε θα είναι αργά! 
    

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

1)    Ελευθεροτυπία 4/12/2010 : «Γαλλικά και καναδικά ερευνητικά ινστιτούτα που χρηματοδοτούνται (και) από εταιρίες παγκόσμιου βεληνεκούς, εκτιμούν σε μελέτες τους ότι η περιοχή 6 ναυτικών μιλίων βόρεια του ακρωτηρίου Δράστης στο νησί της Κέρκυρας, αποτελεί πιθανόν εξαιρετικά πλούσια περιοχή σε πετρέλαιο».

2)    Σουηδική εφημερίδα Stockholm Daily 26/10/2010 : «Η διάσημη σε όλο τον κόσμο Νορβηγική εταιρεία TGS-Nor μιλά για κοιτάσματα στο Ιόνιο: περίπου 900.000 βαρέλια φυσικού αερίου ετησίως στην περιοχή της Κεφαλλονιάς, 1.200.000 βαρέλια ανοικτά του Κατακόλου, 800.000 στη Ζάκυνθο και περίπου 2.500.000 βαρέλια πάντα ετησίως στους Οθωνούς, όσο δηλαδή της Αλάσκας».

3)    Αβραάμ Ζεληλίδης, Καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας :  «Στην περιοχή των Διαπόντιων Νήσων, δυτικά της Ερείκουσας, έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη ιζήματος πάχους 6 χλμ. Η περιοχή μπορεί να δώσει δύο δυνατότητες: την άντληση πετρελαίου, αλλά και ώριμου φυσικού αερίου σε βάθος από 3,5 έως 6 χλμ. Νοτιοδυτικά της Κέρκυρας έχει εντοπιστεί μία μεγαλύτερη λεκάνη από αυτήν της Ερείκουσας».

4)    Αβραάμ Ζεληλίδης, Καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας :  «Ένα πολύ μεγάλο κοίτασμα βρίσκεται δυτικά της Ζακύνθου το οποίο είναι ιδιαίτερης σημασίας γιατί από το σημείο αυτό ξεκινάει ο μεγάλος ορεινός όγκος, που ονομάζεται Μεσογειακή Ράχη, περνάει από την Κρήτη και καταλήγει στην Κύπρο. Πρόκειται για ένα υποθαλάσσιο βουνό, που έχει μήκος 1.500 χλμ. και πλάτος 200-300 χλμ. και δυτικά της Ζακύνθου δημιουργεί δύο κορυφές μεταξύ των οποίων σχηματίζεται μια μεγάλη λεκάνη, που κρύβει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου»

5)    Αβραάμ Ζεληλίδης, Καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας :  «Σημαντικά κοιτάσματα σε φυσικό αέριο στο Ιόνιο Πέλαγος εικάζεται ότι υπάρχουν, επίσης, μεταξύ των Διαπόντιων Νήσων (Ερείκουσα, Οθωνοί, Μαθράκι), κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, σε τρία σημεία, όπου υπάρχει προσομοίωση με τα κοιτάσματα του Δυρραχίου.                                           Και ακόμη κοιτάσματα φυσικού αερίου πιστεύεται ότι υπάρχουν δυτικά και ανατολικά των Στροφάδων, στην Πρέβεζα, το κοίτασμα Κατάκολου, ανατολικά της Κέρκυρας και ανάμεσα από τους Παξούς και την Πάργα».

6)    Υφυπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης στη Βουλή κατά τη διάρκεια της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού τον περασμένο Δεκέμβρη: «Στις περιοχές των Ιωαννίνων, του Πατραϊκού Κόλπου και το Κατάκολου, όπως και ανοιχτά της Κέρκυρας στις περιοχές «Αχιλλέας» και «Πύρρος» υπάρχουν βεβαιωμένα κοιτάσματα πετρελαίου 300 με 500 εκατ. βαρέλια».